اثيرالدين ابهري

اثيرالدين ابهري فيلسوف، منجم و رياضي دان برجسته‏ي ايراني از مشاهير حكماي اسلام و از شاگردان امام فخر رازي و كمال الدين بن يونس بود. ابهري بيشتر اوقات عمر خود را به تدريس و تاليف كتاب پرداخت و آثار او باتوجه به صاحبنظر بودن وي در منطق، حكمت، رياضي و نجوم، از ارزش بسياري برخوردار است. از اين منجم و رياضي‏دان ايراني آثار بسياري بر جاي مانده كه از ميان آنها مي‏توان به كتاب اصلاح اصول اُقليدُس و هدايت الحِكمَه اشاره كرد.

ادامه نوشته

علي اكبر عالم زاده

علی‌اکبر عالِم‌زاده (زادهٔ ۱۳۲۲ در مشهد) ریاضی‌دان، مترجم، استاد دانشگاه ایرانی که تاکنون بیش از ۵۰ جلد کتاب در حوزهٔ ریاضیات به فارسی ترجمه کرده‌است.^[۲] کتاب اصول آنالیز ریاضی با ترجمهٔ وی در سال ۱۳۶۲ به عنوان کتاب سال جمهوری اسلامی ایران و کتاب جبر مجرد با ترجمهٔ وی در سال ۱۳۷۶ به عنوان کتاب برگزیده سال انتخاب شد.

ادامه نوشته

عبدالله انوار

عبدالله انوار فرهنگ پژوه، کتاب‌شناس، مترجم، فرهنگ نویس و نسخه‌پرداز سال 1303 درتهران به دنیا آمد.

وی  پس از خاتمه خدمت نظام وظیفه به استخدام وزارت فرهنگ و هنر درآمد و به مدت پنج سال معلم انگلیسی در مدارس متوسطه شد و بعد به اداره نگارش به سمت مترجم انگلیسی و فرانسه منتقل شد و دوسالی  دراین شغل بود تا آنکه متصدی نسخ خطی کتابخانه ملی به دانشگاه انتقال پیدا کرد و انوار به جای او به کتابخانه ملی منتقل شد و برای 23 سال، تا دوره بازنشستگی، کارمند کتابخانه ملی بود.

ادامه نوشته

منوچهر وصال

 

منوچهر وصال که متولد هفتم بهمن 1291 است دکتری خود در رشتۀ ریاضی را در 1319 از دانشگاه سوربن فرانسه دریافت کرد.

وی در سال 1383 با نیم قرن سابقۀ تدریس ریاضی، در چهارمین همایش چهره‌های ماندگار به عنوان چهرۀ ماندگار رشتۀ ریاضی شناخته شد.

ادامه نوشته

قطب الدین شیرازی

محمود بن مسعود بن مصلح به قطب الدین شیرازی دانشمند، طبیب، فیزیک‏دان، ریاضیدان و منجم ایرانی یکی از بزرگترین دانشمند ایرانی، و فیلسوفان صوفی منش بود. وی در ماه صفر 634 ه.ق در خاندانی دانشمند متولد شد.

ادامه نوشته

ابو یوسف یعقوب بن اسحاق کندی

متولد سال 181 ه.ق و متوفای سال 258 ه.ق بود. (796 میلادی و 873 میلادی.) فلسفه اسلامی با کندی، معروف به فیلسوف عرب، آغاز شده است.
کندی معاصر با مأمون و معتصم، دو خلیفه عباسی، بود. ابو معشر بلخی، شاگرد معروف کندی، او را یکی از چهار مترجم درجه اول دوره اسلامی می‌دانست. کندی فیلسوفی صاحب نظر و بلند قدر بود و در حدود 270 کتاب و رساله در زمینه های مختلف منطق، فلسفه، نجوم، حساب، هندسه، طب و اصول عقائد دینی به او منسوب است.

ادامه نوشته

ابو عبدالله محمدبن موسي الخوارزمي

دانشمند ايراني، با اين همه از زندگانی وی آگاهی اندکی در دست است. بر پايه‌ی همين اطلاعات اندک، می‌توان گفت که وی به احتمال زياد از حدود سال 170 تا پس از 232 هجری قمری می‌زيسته است. در خوارزم(خیوه کنونی) متولد شد

ادامه نوشته

ابومعشر بلخي

ابومعشر جعفر بن محمد بن عمر بلخی

 (تیرماه ۱۶۶ ه.خ متولد متوفي به سال ۲۷۲ هجري - قمري يا به عبارتي  ۱۹ اسفند ۲۶۴ ه.خ) معروف به ابو معشر در بلخ خراسان زاده شد؛ در بغداد برآمد و در 886 میلادی در سن‌ صدسالگی در واسط درگذشت‌. ستاره‌شناس نامی ایرانی است که بیش از هر کس در آثار غربی از او یاد شده است‌.نام او در منابع قدیم و جدید غربی به گونه اپومسر یا البومسر آمده‌است. زاد روز یاد شده از روی زایچه‌ای در کتاب احکام تحویل سنی الموالید اثر ابومعشر به دست آمده‌است.

ابومعشر در زمانه خویش مشهورترین ستاره‌شناس جهان اسلام بوده‌است. وی در دوران خلافت المعتز بالله خلیفه عباسی تا معتمد عباسی رئیس منجمان بغداد بوده‌است.

 صاعد اندلسی او را داناترین مردم به احوال ایرانیان و اخبار دیگر اقوام می‌داند و از او چنان نام می‌برد که گویی سخن وی در هر باب و از آن میان درباره دانش‌های اقوام و دانشمندان آنان، رویدادهای مهم جهان، تاریخ ملت‌ها، بنای اهرام مصر و پیشگویی طوفان عصر نوح، و حتی درباره ارزش کار مترجمان کتابهای یونانی حجتی قاطع است.

 آثار زیادی در احکام نجوم بدو منسوب است که به زودی به لاتین ترجمه شد. مهم‌ترین آنها کتاب المدخل الی علم احکام‌النجوم نام دارد که حاوی نظریه‌ای در باب تأثیر ستارگان در جزر و مد است‌. این نظریه در دورهٴ قرون وسطی بسیار رایج بود.

 

ادامه نوشته

ابوحنیفه دينوري

ابوحنیفه احمدبن داوود دينوري ،از اساتيد مسلم در علم لغت و ادب و رياضيات و به عبارتي ادیب و دانشمند، مورخ، جغرافی دان، منجم و از گیاه شناسان شهير مشرق زمین. او ایرانی است و در قرن سوم هجری قمری در "دینور" از شهرهای نزدیک کرمانشاه به دنیا آمد. در جوانی از بین النهرین، حجاز، فلسطین، و کرانه های خلیج فارس دیدن کرد. مدتی در بصره و کوفه نزد علمای آنجا، به تحصیل علم پرداخت. در سال 235 هـ ق به اصفهان رفت و مدتی در آن شهر در رصدخانه ای که خود آن را بنا کرده بود، به رصد ستارگان و ثبت محاسبات نجومی مشغول بود.

ادامه نوشته

عباس ریاضی کرمانی

استاد نجوم دانشگاه تهران به سال ۱۲۸۶ در کرمان متولد شد. تحصیلات ابتدایی را در کرمان و تحصیلات عالی را در تهران و فرانسه سپری کرد و از دانشگاه سوربن دکترا گرفت. وی از جمله اساتید برجسته دانشگاه بود که از سال ۱۳۲۵ اقدام به تهیه و ارائه تقویم ایران کرد. از او در زمینه نجوم و ریاضی تالیفات عدیده ای بجا مانده است. انجمن ریاضی ایران به مقالات برتر ارائه شده در کنفرانس‌های سالانه ریاضی کشور جایزه‌ای به عنوان جایزه عباس ریاضی کرمانی اهدا می‌کند.

ادامه نوشته

لطفعلی عسکرزاده(لطفعلی زاده)

لطفعلی عسکرزاده (۱۲۹۹، باکو - )، مشهور به لطفی زاده یا لطفی ع زاده^[۱] بنیان‌گذار نظریهٔ منطق فازی و استاد دانشگاه برکلی در کالیفرنیا است. در بخش یادکرد منابع اکثر متون فنی مربوط به منطق فازی نام او به صورت زاده ذکر می‌شود.

وی از پدری ایرانی و مادری روس در باکو که آن زمان در جمهوری شوروی سوسیالیستی آذربایجان بخشی جمهوری شوروی سوسیالیستی فدراتیو ماوراء قفقاز واقع در اتحاد جماهیر شوروی بود متولد شد و از جنگ جهانی دوم به این سو مقیم آمریکاست.

ادامه نوشته

پرویز شهریاری

پرویز شهریاری (زادهٔ ۲ آذر ۱۳۰۵، کرمان) ریاضی‌دان، مترجم، روزنامه‌نگار، فعال سیاسی ایرانی از چهره‌های ماندگار ^[۲] در عرصه علم و آموزش ایران است.

 برگزیده مراسم چهره‌های ماندگار در رشتهٔ آموزش ریاضیات درسال ۱۳۸۴

ادامه نوشته

سیاوش شهشهانی

سیاوش میرْشَمس شَهْشَهانی (متولّد ۱۰ خرداد ۱۳۲۱ در تهران)، محقق و استاد ریاضیات است. وی در حال حاضر رییس دانشکده علوم ریاضی دانشگاه صنعتی شریف^[۱] است. او از ابتدای اتصال ایران به شبکه اینترنت مسئول ثبت دامنه فارسی ‎.ir در مرکز تحقیقات فیزیک نظری بود که در سال ۱۳۸۹ از این سمت استعفا داد.^[۲] او تلاشهای بسیاری در زمینه توسعهٔ اینترنت در ایران از زمان آغاز راهیابی اینترنت به این کشور انجام داده است.^[۳]

زمینهٔ فعالیت و تحقیقات او در ریاضیات، عموماً سیستم‌های دینامیکی است.

برگزیده چهره های ماندگار در سال۱۳۸۲

ادامه نوشته

غلام‌حسین رهنما

او فرزند حاج میرزا علی محمد ملاباشی بود و در سال ۱۲۵۹ در شیراز بدنیا آمد. در دارالفنون تحصیل کرد و مدتها نزد استاد عبدالغفار خان نجم‏الدوله به تکمیل معلومات خود پرداخت. در سال ۱۳۰۵ ش مجمع نجومی آکادمی علوم فرانسه او را به عضویت دائمی پذیرفت. رهنما حدود چهل و پنج سال در مدارس عالی و دانشگاه تهران به تدریس علوم ریاضی و هیات اشتغال داشت. وی در سال ۱۳۱۳ ش موفق به اخذ درجه‏ی دکترا از شورای عالی دانشگاه تهران گردید.

ادامه نوشته

محمدجواد لاریجانی

محمدجواد اردشیر لاریجانی (۱۳۳۰ نجف^[۱]) سیاست‌مدار، ریاضیدان و نظریه‌پرداز سیاسی است. او دبیر ستاد حقوق بشر قوه قضائیه^[۲]، نماینده مجلس شورای اسلامی در دوره‌های دوم، چهارم^[۳] و پنجم، مدیر پژوهشگاه دانش‌های بنیادی، معاون سابق وزارت امور خارجه و موسس مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی از فعالان سیاسی ایران است.

ادامه نوشته

محمد بن ایوب طبری

محمد بن ایوب طبری ریاضی‌دان و اخترشناس ایرانی از نیمهٔ دوم قرن پنجم هجری و نویسندهٔ آثار متعدد در علوم ریاضی به زبان فارسی است.

نام و کنیهٔ او در مقدمهٔ تعدادی از آثارش به‌صورت ابوجعفر محمد بن ایوب الحاسب الطبری آمده است. محققان با توجه به اشارات موجود در مقدمهٔ آثارش چنین نتیجه گرفته‌اند که محمد بن ایوب طبری معاصر الب ارسلان و ملکشاه سلجوقی بوده و در ربع قرن از ۴۶۱ تا بعد از ۴۸۵ فعالیت علمی داشته‌است

ادامه نوشته

هوشنگ منتصری

هوشنگ منتصری مترجم و ریاضیدان ایرانی در سال ۱۳۰۲ در لاهیجان متولد شد. او خواهرزادهٔ دکتر رضا رادمنش نمایندهٔ سابق لاهیجان در مجلس شورای ملی است

ادامه نوشته

نسوی

ابوالحسن علی بن احمد نسوی یکی از ریاضی‌دانان بزرگ ایرانی است که در اوخر قرن چهارم و آغاز قرن پنچم هجری زندگی می‌کرد. او کتابی به نام المغنی فی الحساب الهندی دربارهٔ ریاضی هندی به پارسی نوشت و سپس آن را به عربی ترجمه کرد.نسوی کتاب‌های دیگری نیز در ریاضی نوشته‌است که مشهورترین آنها کتاب الشباع است. این کتاب‌ها به زبان عربی نوشته شده‌اند.

ادامه نوشته

ابوالعباس نیریزی

ابوالعباس فضل بن حاتم نیریزی، ریاضی‌دان و اخترشناس ایرانی‌است که در پایان سدهٔ سوم و آغار سدهٔ چهارم هجری زیسته‌است.

زادگاه او به درستی معلوم نیست، همین‌قدر دانسته شده که وی اهل نی‌ریز در استان فارس بوده‌است. ابوالعباس معاصر معتضد خلیفهٔ عباسی بود. ابن ندیم نام او را در کتاب الفهرست ذکر نموده و از او به عنوان یکی از بزرگ‌ترین دانشمندان علم نجوم و هیئت نام برده‌است. منابع لاتین او را آناریتیوس "Anaritius" نامیده‌اند

ادامه نوشته

محسن هشترودی

پروفسور محسن هشترودی (زاده ۲۲ آذر ۱۲۸۶ در هشترود - درگذشته ۱۳ شهریور ۱۳۵۵ در تهران) از ریاضی‌دانان معاصر ایران بود.

او در مدرسه دارالفنون در تهران تحصیل، و مدرک دکترای خود را در ریاضیات از دانشگاه سوربن در فرانسه دریافت کرد. پس از بازگشت به تهران، مقام استادی دانشسرای عالی، ریاست دانشگاه تبریز و ریاست دانشکده علوم دانشگاه تهران را عهده‌دار بود. پروفسور هشترودی از طرفداران سرسخت علوم پایه بود، به شعر و موسیقی و فلسفه علاقه داشت، و توانایی بیان مطالب علمی به زبان ساده را دارا بود. وی به عنوان یک متفکر منتقد پیشرو و ریاضیدان نامدار ایرانی، دارای اهمیت نمادین و شخصیتی اثرگذار در جامعه علمی معاصر ایران بوده است.

ادامه نوشته

غیاث الدین جمشید کاشانی

جمشید بن مسعود بن محمود طبیب کاشانی ملقب به غیاث‌الدین که در غرب به الکاشی(al-kashi) مشهور است. ریاضی‌دانی برجسته و ستاره‌شناس و محاسبی ماهر و زبردست بود. آلات رصدی دقیقی اختراع کرد و از حدود ۸۰۸ (۱۴۰۶) تا پایان عمرش ۸۳۲ (۱۴۲۹) فعالیت علمی داشته است. در دوران فعالیت علمی‌اش به تالیف کتاب‌های متعددی در زمینه ریاضیات و نجوم پرداخته است مهم‌ترین این آثار عبارت‌اند از: زیج خاقانی، مفتاح الحساب، رسالهٔ محیطیه و رسالهٔ وتر و جیب.

ادامه نوشته

ابوبکر کرجی

ابوبکر محمد بن حسین کرجی (۹۵۳ تا ۱۰۲۹ میلادی)، ریاضی‌دان و آب شناس فرهیخته ایرانی است و در نیمه دوم سده چهارم و آغاز سده پنجم هجری زندگی کرده‌است. وی هم دوران ابوریحان بیرونی، زکریای رازی و پورسینا بوده است اما کسی وی را به اندازهٔ این سه تن نمی‌شناسد

ادامه نوشته

کمال‌الدین فارسی

کمال‌الدین فارسی یا کمال الدین حسن پسر علی پسر حسن فارسی یا ابوحسن محمد پسر حسن، زاده ۱۲۶۷ (میلادی) و درگذشته ۱۳۱۸ (میلادی)، دانشمند، ریاضی‌دان و فیزیک دان برجسته مسلمان در دوران طلایی اسلام بود. او سهم بزرگی در دانش اپتیک یا فیزیک نور و موضوع نظریه اعداد داشته‌است.

ادامه نوشته

کوشیار گیلانی

کیا ابوالحسن کوشیار بن لبّان باشهری گیلانی (حدود ۹۴۰-۱۰۱۰ میلادی / ۳۳۰-۴۰۰ هجری) نام دانشمند ریاضی‌دان و ستاره‌شناس گیلانی است که در پایان قرن چهارم و ابتدای قرن پنجم هجری می‌زیست. وی هم‌چنین طراح ابزارهای اخترشناسی بود. کوشیار گیلانی نقشی مهم در تاریخ ریاضیات داشته و کاربرد تابع تانژانت، شرح کامل دستگاه موضعی شصتگانی و نوشتن عددهای درست و کسری برای نخستین بار، از کارهای اوست.

وی اخترشناس وشمگیر و قابوس بن وشمگیر بود.

ادامه نوشته

عبدالعلی بیرجندی

 

نظام الدین عبدالعلی بیرجندی ( تولد نامعلوم، وفات ۹۳۴ هجری قمری), ریاضیدان و ستاره شناس مشهور سده‌های نهم و دهم هجری قمری بود. نام کامل وی نظام الدین عبدالعلی بن محمدبن حسین است و او را با القاب فاضل بیرجندی و محقق بیرجندی نیز نامیده‌اند.

از تاریخ تولدش اطلاع دقیقی در دست نیست و درباره مذهب او نیز بحثهایی وجود دارد. برخی وی را حنفی و برخی شیعه دانسته‌اند.

عبدالعلی بیرجندی از محضر استادان بزرگی بهره برد. علم حدیث را نزد غیاث‌الدین جمشید کاشانی، فنون حکمی را نزد منصوربن معین الدین کاشی، همکار غیاث الدین جمشید کاشانی، و سایر علوم را نزد کمال الدین قنوی آموخت . ملا مسعود شروانی و سیف الدین تفتازانی نیز از استادان او به شمار می‌روند. وی در سال ۹۳۴ هجری قمری وفات یافت. آرامگاه وی در روستای بجد از توابع شهرستان بیرجند، واقع است.

.

ادامه نوشته

هدايت ياسايي ميبدي

دكتر هدايت ياسايي ميبدي متولد سال1318 ه.ش داراي مدرك دكتراي آمار رياضي از دانشگاه جرج واشنگتن در سال1350و عضو هئيت علمي دانشكده ي رياضي دانشگاه صنعتي شريف با مرتبه ي علمي دانشياري بودند

ادامه نوشته

عباس بازرگان

عباس بازرگان هرندي در سال 1321 در شهر كرمان به دنيا آمد وي داراي دكتراي تحقيقات آموزشي از دانشگاه شيكاگو و پيتسبورگ (پنسيلوانيا) است وي استاد گروه مديريت و برنامه ريزي آموزشي دانشگاه تهران و پايه گذار نظام اطلاعات آماري آموزش عالي كشور در مؤسسه تحقيقات و برنامه ريزي علمي آموزشي است

ادامه نوشته

حسن دينبلي

حسن دينبلي «محقق، نظريه پرداز رياضي و کاشف عدد دقيق پي» در ششم فرودين ماه سال 1320 در تهران چشم به جهان گشود. از کودکي علاقه مندي وافري به کتاب و خواندن آن داشتند به طوري که تا کتاب برروي سينه اش قرار نمي گرفت نمي خوابيد. خانواده ي دينبلي، خانواده اي فرهنگي بودند مادر او نمونه تقوي و علم و مدير مدرسه که در زمان رضا پهلوي و پس از کشف حجاب به دلايل مذهبي مدرسه را ترک کرده و کار تربيت و آموزش فرزندان را به عهده گرفت. به گفته ي خود استاد «مادرم اولين معلم من بود» آشنائي استاد با رياضيات، هندسه و دايره از کودکي و هم زمان با بازي هاي کودکي، آغاز شد.

ادامه نوشته

ابوالقاسم غفاری

دکتر غفاری در 25 خرداد ماه سال 1285هجری شمسی در تهران متولد شد و تحصیلات پایه خود را در دبیرستان دارالفنون به اتمام رسانید. ریاضیات و فیزیک را در دانشگاه نانسی فرانسه ادامه داد و دیپلم ستاره‌شناسی و آنالیز عالی ریاضیات را نیز از آنجا دریافت کرد. او دکترای ریاضیات فیزیک را از دانشگاه سورین فرانسه اخذ کرد. در 1315 به هیئت علمی دانشگاه تهران پیوست

ادامه نوشته

سيد عبدالله محموديان

دكتر سید عباداله محمودیان در روز ۲۸ اردیبهشت ماه ۱۳۲۲ «روز ریاضیات» در شهر زنجان به دنیا آمد. وی تحصیلات خود را تا مقطع دیپلم متوسط در این شهر به پایان برد. لیسانس خود را در سال ۱۳۴۴ با درجه ممتاز از دانشگاه تهران دریافت داشت و فوق لیسانس «.M.S» را در سال ۱۳۴۷ با درجه ممتاز از دانشگاه شیراز گرفت و برای ادامه تحصیل راهی آمریكا شد.

 چهره برگزيده در هشتمين دوره چهره هاي ماندگار

ادامه نوشته