دکتر سید جلال الدین حسینی اُرموی، معروف به محدث اُرموی، فرزند سید قاسم، در ماه مبارک رمضان 1323 هـ.ق (مصادف با 2 قوس 1283 هـ.ش) در ارومیه به دنیا آمد. پسر بزرگ و فرزند اول خانواده و پدرش، خرده مالک بود. وی از سنین کودکی عشق فراوان به خواندن و نوشتن داشت. در درس خواندن او، تشویق فراوان پدربزرگش، میر عبدالله؛ بی تردید مؤثر بوده است.
آیت الله سیدعلی اكبر قره باغی نماینده مردم آذربایجان غربی در مجلس خبرگان رهبری
این جانب اوّلین كسى بودم كه در مجلس شوراى اسلامى بر ضدّ بنى صدر صحبت كردم و مسئله عدم كفایت سیاسى ایشان در اداره كشور را مطرح نمودم و با تكبیرهاى بلند و كوبنده نمایندگان مجلس مورد تأیید قرار گرفت و به دنبال آن طرح عدم كفایت سیاسى ایشان به وسیله نمایندگان تهیّه شد و در مجلس به بحث گذاشته شد و بعد از چند جلسه بحث و گفت و گو نمایندگان مجلس قریب به اتفاق رأى به عدم كفایت سیاسى ایشان دادند و به وسیله امام قدّس سرّه از ریاست جمهورى عزل گردید و بعد از چند روز متوارى شدن به همراه سركرده گروهك منافقین (مسعود رجوى) با وضعى كه همه مى دانند از كشور فرار نمودند.
.jpg)
این کتاب شاید آخرین اثرم باشد : زیرا برای کار دیگر نه مجالی هست و نه توانی مجال به اجمال رسیده و توان به توانی گراییده (و هر دم جرس فریاد میدارد که بر بندید محملها).
میرزا علی آقا فلسفی در ربیع الاول ۱۳۳۹ (برابر با هشتم دی ماه ۱۲۹۹ شمسی) در تهران به دنیا آمد. پدر او آیت‌الله حاج شیخ محمدرضا تنکابنی (متولد ۱۲۸۲ هجری قمری)، فرزند شیخ محمد واعظ تنکابنی، از علمای برجستهٔ تهران بود. وی شش سال در محضر فقهی میرزا حبیب الله رشتی (م ۱۳۱۲ ق.) زانو زد، خارج فقه را نزد آیت‌الله سید محمدکاظم یزدی (م ۱۳۳۷ ق.) آموخت، دو دوره کامل درس خارج اصول فقه آخوند خراسانی (م ۱۳۲۹ ق.) را درک کرد و از وی اجازهٔ اجتهاد گرفت و در اخلاق و سلوک نیز از مجالس عرفانی مرحوم آیت‌الله حاج ملا حسینقلی همدانی (م ۱۳۱۱ ق.) بهره برد؛ از همین رو عالمی جامع و کامل، انسانی آرام و ساده زیست و به شدت مورد توجه خواص و ارادت عموم مردم به شمار می‌آمد.
« علامه محمد قزوینی » از دانشمندان و محققین کم نظیر و از اساتید بزرگ و مسلم زبان و ادبیات فارسی ، در سال 1294 قمری برابر با 1256 شمسی در محله « سنگلج » تهران به دنیا امد. وی فرزند ارشد « ملا عبد الوهاب قزوینی » و « ملا عبدالوهاب » فرزند « حاج عبد العلی » کدخدای روستای گلیزور – از روستاهای بلوک بشاریات قزوین – بوده است . پدرش و اجدادش از اهل قلم و فرهنگ بودند. جد او ملا عبدالعلی قزوینی از دانشمندان قزوین بود . پدرش ملا عبدالوهاب قزوینی معروف به «ملا آقای قزوینی» اصلا اهل بلوک بشاریات (اکنون بخش بشاریات) بود که با کوشش شخصی صاحب مرتبه‌ای در دانش و ادب شد و به تهران آمد و در مدرسه معیرالممالک درس می‌داد . او در عین حال در دارالتالیف و دارالترجمه ناصری در تدوین نامه دانشوران شرکت داشت.
علامه محمد قزوینی ، استاد مسلم زبان و ادبیات پارسی ، مترجم ، متفکر، نویسنده ،روزنامه نگار، رجل سیاسی، وزیر مختار(سفیر) در آلمان است. او پدر ، علم کتابشناسی در عرصه ادببات پارسی است ، به جهت اینکه 35 سال از عمر شریف خویش را وقف مطالعه ، مقایسه و نسخه برداری از نسخ خطی ادبی در کتابخانه مشهور جهان سپری کرده و علاقه شدید به کتاب و کتابت، کتابداری ، کتابخانه و کتابشناسی در ادب پارسی داشته و مسلط به زبان عربی و فرانسه بوده و سیطره قوی در بررسی آثار نظم و نثر داشته ، و بسیاری از کتب ادبی را تصحیح نموده، همکاری خوبی با مشرق شناسان در خارج از کشور داشته، و زمینه رشد و ارتقای زبان ادبیات پارسی را در داخل و خارج کشور گسترش داده است.
دکتر علیمحمد کاردان در سال ١٣٠۶ شمسی در شهر یزد به دنیا آمد. دوره ابتدایی را در دبستان سعدی و دوره اول متوسطه را در دبیرستان ایرانشهر زادگاه خود گذرانید. پس از گذراندن دوره ابتدایی و دروه متوسطه، در دانشسرای مقدماتی یزد به تحصیل مشغول شد. رتبه اول او در دانشسرا باعث شد تا با هزینه دولت به دانشسرای عالی تهران اعزام شود. او زبان فارسی را نزد محمد معین، پرویز ناتل خانلری، بدیع‌الزمان فروزانفر و عربی را نزد مهدی الهی قمشه‌ای گذراند. فلسفه قدیم را نزد محمدحسین فاضل‌تونی تلمذ کرد. او با یحیی مهدوی، رضازاده شفق و غلامحسین صدیقی معاصر بود و از آنها کسب فیض کرد.
علیمحمد کاردان در روانشناسی از کلاس‌های علی‌اکبر سیاسی استفاده کرد و درس‌های علوم تربیتی را نزد محمدباقر هوشیار، عیسی صدیق و اسدالله بیژن و فیزیولوژی را نزد عبدالله شیبانی آموخت. با کسب رتبه اول، به دانشگاه ژنو اعزام شد و در آنجا، فلسفه را از شارل ورنر و روانشناسی را از ژان پیاژه آموخت و دکترا گرفت.
او در سال ۱۳۸۲ به عنوان چهره ماندگار در رشته روانشناسی و علوم تربیتی انتخاب شد. عضویت در فرهنگستان علوم، سرپرستی مؤسسه روانشناسی دانشگاه تهران و ریاست دانشکده علوم تربیتی، بخشی از فعالیت‌های او بود.
علی‌اکبر شعاری‌نژاد درسال ۱۳۰۴ در شهر تبریز متولد شد. وی در سال ۱۳۳۴ فارغ التحصیل رشته فلسفه و علوم تربیتی از دانشسرای مقدماتی شد و تحصیلات تکمیلی خود را در دانشگاه تهران سپری کرد و در سال ۱۳۴۷ فارغ التحصیل شد. شعاری نژاد سابقه مدیریت گروه روانشناسی تربیتی دانشگاه علامه طباطبائی و تدریس در دانشگاه های تهران را در کارنامه علمی خود دارد و از تحصیلات حوزوی نیز برخوردار است. همچنین وی تاکنون ۴۳ کتاب با موضوعات روان شناسی رشد، روان شناسی یادگیری، اصول ادبیات کودکان و فلسفه آموزش وپرورش به چاپ رسانده است و ۳ کتاب دیگر در دست چاپ دارد.استاد ممتاز دانشگاه تربیت معلم، استاد و پژوهشگر نمونه دانشگاه علامه طباطبایی و عضو شاخص هیئت علمی دانشکده پزشکی دانشگاه شهید بهشتی از دیگر سوابق علمی اوست.
محمد خوانساری، در سال ۱۳۰۰ خورشیدی در شهر اصفهان بدنیا آمد. پس از طی دوره ابتدایی در مدرسه ایران؛ دوره متوسطه در دبیرستان سعدی اصفهان را به پایان رساند. پس از انجام تحصیلات مقدماتی و بعد از مدتی پرداختن به تحصیلات حوزوی ، جهت ادامه تحصیلات کلاسیک خویش وارد دانشسرای مقدماتی شد. وی در سال ۱۳۱۹ به اخذ دیپلم دانشسرای مقدماتی نایل شد. از آنجا که رتبه دوم را دارا بود جهت ادامه تحصیل در دانشسرای عالی به تهران آمد. از استادان به نام خوانساری در این دوره می‌توان از جلال الدین همائی نام برد که در آن زمان با عنوان دبیری تازه به دانشگاه منتقل شده بود.
انتقال وی به تهران، در ادامه مسیر علمی او و تکمیل تحصیلاتش نقش به سزایی داشت.محمد خوانساری از همان سال‌های اول دبیرستان همزمان با کسب علوم کلاسیک به تحصیل زبان عرب و علوم دینی نیز همت گمارد و در جلسات درس چند تن از علمای طراز اول اصفهان که دارای درجه اجتهاد بودند، اصول عقاید، اخلاق و دیگر علوم مرتبط را آموخت. قسمتی از شرح منظومه حاجی سبزواری و قسمتی از شرح اشارات را هم در محضر حاج میرزا ابوالحسن شعرانی تلمذ نمود و بعدها در مقابله و تصحیح کتاب «مصباح الهدایه» جلال الدین همائی با وی همکاری داشت.
غلامحسین یوسفی از چهره های صاحب نام جامعه فرهنگی و از بزرگترین ادبای قرن حاضر است او در سال ۱۳۰۶ ش در مشهد به دنیا آمد. پس از اتمام دوران تحصیلات ابتدایی و متوسطه در مشهد، در سال 1328 وارد دانشگاه تهران شد و در سال ۱۳۳۰ دکترای ادبیات فارسی و نیز لیسانس حقوق قضائی و علوم سیاسی گرفت.
عبدالرسول تاهباززاده معروف به خیامپور فرزند حاج محمود طاهباز در سال 1277 شمسی در تبریز تولد یافت. پس از تحصیلات مقدماتی عازم تهران شد و با گرفتن دیپلم ادبی از دارالفنون به سال 1306 به خدمت وزارت فرهنگ درآمد. مدتی در اهواز به تدریس در دبیرستان ها اشتغال ورزید. سپس برای ادامه ی تحصیل به تهران برگشت و در سال 1312 از دانشسرای عالی لیسانس فلسفه و ادبیات گرفت و در دارالفنون و دیگر دبیرستان ها به تدریس پرداخت. از سال 1316 تا 1325 سمت مدیری مدرسه ی ایرانیان در استانبول را داشت و در ضمن موفق شد از دانشگاه استانبول دانشنامه ی دکتری بگیرد. پس از آن به تبریز بازگشته و از مهرماه 1326 در دانشگاه تبریز به تدریس پرداخت.
نیاكان ایشان از سادات بحرین بودند كه در زمان نادرشاه افشار، به شهر قمشه وارد شدند. پدرایشان مرحوم ملا ابوالحسن از روحانیونی بود كه در زهد و تقوا شهرت داشت. استاد الهی قمشه ای در سن پنج سالگی به مكتب رفت و تا هفت سالگی مقدمات را فرا گرفت. سپس نزد پدر و اساتید و ادبای شهر به تحصیل علم و ادب پرداخت. با وجود خردسالی، كتب مهم و مشكل ادب پارسی و عرب را فرا گرفت. در ده سالگی نظامی را نزد پدر فرا گرفته بود و در پانزده سالگی در ادبیات عرب به مقامی رسید كه شرح نظام نیشابوری و مغنی اللبیب ابن هشام و مطوّل تفتازانی را تدریس می كرد.
حسین محی الدین الهی قمشه ای فرزند چهارم استاد فقید مهدی الهی قمشه ای و خانم طیبه تربتی در دی ماه 1318 (ژانویه 1940) در تهران به دنیا آمد. تحصیلات ابتدائی، متوسطه و دانشگاهی را به ترتیب در دبستان دانش، دبیرستان مروی و دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه تهران تا درجه دکتری (Ph.D. In Islamic Philosophy & Theology) به پایان برد و نیز تحصیلات حوزوی و سنتی (Liberal studies) را نزد پدر، و استادان دیگر دنبال کرد. پدر ایشان فیلسوف، مجتهد، شاعر و مترجم برجسته ای بودند و اولین و معتبر ترین ترجمه فارسی قرآن از کارهای ایشان میباشد. دکتر قمشه ای پس از پایان تحصیلات دانشگاهی به کار تدریس در دانشگاه تهران و سایر مراکز آموزش عالی در داخل و بعد ها خارج از کشور پرداخت و در کنار آن به تالیف و ترجمه در زمینه عرفان و ادبیات و زیبائی شناسی مشغول شد. وی در سال 1358 قریب یکسال نیز ریاست کتابخانه ملی ایران را عهده دار بود.
حسین آقا نجفی اهری به سال 1282 ه.ق در خانواده ای پارسا و با تقوا و ساده و بی آلایش در شهرستان اهر - استان آذربایجان شرقی - دیده به جهان گشود. پدر بزرگوارش، فتح الله، مادر ارجمندش، زهراء، هر دو عاشقان و شیفتگان اهل بیت عصمت و طهارت(علیهم السلام) بودند و در کمال صفا و پکی زندگی می کردند.
تحصیلات
آقا نجفی اهری از اوان کودکی به تحصیل علم، عشق و علاقه وافری داشت و این اشتیاق در سیمای نورانی و معصوم گونه اش نمایان بود. در سن ده سالگی به همت والدین ارجمندش موفق به شروع تحصیل در زادگاه خود - اهر - شد و به مدت دوازده سال در محضر «آیت الله میرزا عبدالغنی مجتهد اهری» و «ملا جواد اهری» زانو زد و به تحصیل علوم مقدماتی و کتاب های درسی متداول طلبه های آن زمان (نصاب، گلستان، صرف و نحو، منطق، معانی و بیان، اصول و فقه) پرداخت. در سن بیست و دو سالگی برای تکمیل دروس سطح به حوزه علمیه تبریز وارد شد و به مدت نه سال - تا سال 1313 ه .ق - از محضر بزرگان حوزه تبریز کسب فیض کرد. که متأسفانه از اساتید وی در حوزه تبریز اطلاعی در دست نیست.
عباس بازرگان هرندي در سال 1321 در شهر كرمان به دنيا آمد وي داراي دكتراي تحقيقات آموزشي از دانشگاه شيكاگو و پيتسبورگ (پنسيلوانيا) است وي استاد گروه مديريت و برنامه ريزي آموزشي دانشگاه تهران و پايه گذار نظام اطلاعات آماري آموزش عالي كشور در مؤسسه تحقيقات و برنامه ريزي علمي آموزشي است
همایون صنعتی‌زاده، مترجم و مدیر انتشارات فرانکلین و از پیش‌کسوتان صنعت نشر ایران در سال ۱۳۰۴ در تهران به دنیا آمد
پدرش، عبدالحسین صنعتی، از اولین نویسندگان رمان ایرانی بود. کودکی خود را در کرمان نزد پدر بزرگ و مادر بزرگش گذراند. سپس برای طی دوره دبیرستان به تهران آمد در دبیرستان البرز مشغول به تحصیل شد. [دبیرستان البرز پس از 133 سال] همان زمان بود که ایران در جریان جنگ جهانی دوم دچار بحران شده بود و همین شد که صنعتی نتوانست دبیرستان را در آن زمان تمام کند.
دکتر علی شریعتمداری در 1302 در شیراز متولد شد. پس از اخذ دیپلم در شیراز به آموزگاری پرداخت. وی در سال1330 کارشناسی رشته قضایی و در سال 1332 کارشناسی فلسفه و علوم تربیتی را از دانشگاه تهران گرفت. سپس از امتیاز شاگرد اولی استفاده کرده و به همراه دیگر شاگردان اول دیگر دانشگاهها به آمریکا رفت. و درسال 1336 کارشناسی ارشد و در سال 1338 دکتری فلسفه و تعلیم و تربیت و برنامه ریزی درسی را دریافت کرد. پس ازمراجعت به ایران به عضویت هئیت علمی دانشگاه شیراز در آمد.وی در 1344 پس از انتقال به دانشگاه اصفهان به مقام استادی رسید
صمد بهرنگی (۲ تیر ۱۳۱۸ ــ ۹ شهریور ۱۳۴۷)، معروف به بهرنگ، داستان‌نویس، محقق، مترجم، و شاعر ایرانی بود. معروف‌ترین اثر او داستان ماهی سیاه کوچولو است.
او همچنین تألیفاتی در مورد آموزش بی‌قاعده زبان فارسی در آذربایجان و تحقیقاتی در مورد ادبیات شفاهی آذربایجان نیز نگاشته‌است.
میرزا جبار عسگرزاده معروف به جبار باغچه‌بان (۱۲۶۴ ، ایروان - ۴ آذر ۱۳۴۵) بنیان‌گذار نخستین کودکستان و نخستین مدرسه کر و لال‌های ایران در تبریز است. او همچنین اولین مؤلف و ناشر کتاب کودک در ایران است.
میرزا حسن تبریزی (۱۲۳۰ تبریز - ۱۳۲۳ قم) مشهور به رشدیه از پیشقدمان نهضت فرهنگی ایران در سده قبل بود. وی نخستین موسس مدارس جدید در تبریز و تهران بود، او را پدر فرهنگ جدید ایران نامیده‌اند.
دکتر غلامحسین شکوهی که با عنوان «پدر علم تعلیم و تربیت ایران» نیز شناخته می‌شود از مدرسین قدیمی تعلیم و تربیت و نیز وزیر آموزش و پرورش دولت موقت مهندس بازرگان بود.
شکوهی در سال ۱۳۰۵ شمسی در شهر خوسف از توابع شهرستان بیرجند متولد شد. وی پس از گذراندن دوره دانشسرای مقدماتی , در بیرجند به حرفه معلمی پرداخت. وی پس از اخذ دیپلم , برای ادامه تحصیل وارد دانشسرای عالی تهران شده و در سال ۱۳۳۵ , لیسانس خود را در رشته آموزش و پرورش ابتدایی اخذ نمود. وی سپس به عنوان شاگرد اول دانشسرای عالی با بورس دولتی به سوییس اعزام شده و در سال ۱۳۴۱ دکتری خود را در رشته تعلیم و تربیت اخذ نمود. وی پس از بازگشت به ایران, در وزارت آموزش و پرورش مشغول به خدمت شده و همزمان در دانشسرای عالی تهران به تدریس پرداخت.
Who's Who and Who Was Who in iran